Vernacular Architecture
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Vernacular architecture, ook wel volksarchitectuur genoemd, omvat bouwwerken die zijn ontstaan uit lokale behoeften en tradities, waarbij gebruik wordt gemaakt van lokaal beschikbare materialen en traditionele bouwmethoden, vaak zonder tussenkomst van professionele architecten of ingenieurs.
Omschrijving
Deze bouwwijze kenmerkt zich door het gebruik van materialen die ruim beschikbaar zijn in de directe omgeving, zoals hout, steen, aarde, klei of riet. De constructies zijn doorgaans redelijk eenvoudig, zonder complexe technieken. De vorm en kenmerken van vernacular architectuur zijn vaak evolutionair gegroeid door vallen en opstaan, waarbij het gebouwtype dat het 'handigst' bleek voor een specifieke streek dominant werd. Klimaat speelt een belangrijke rol in het ontwerp, met aanpassingen zoals dikke muren in warme gebieden of langwerpige vormen in koude streken om vee te huisvesten. Traditionele uitingen zoals beschilderingen of specifieke vormen kunnen ook deel uitmaken van deze bouwstijl.
Context en voorbeelden
Vernacular architecture is een verzamelnaam voor diverse bouwwerken die verbonden zijn met een specifieke streek en worden gekenmerkt door handwerk en het gebruik van lokale middelen. Vaak bouwt een familie of gemeenschap gezamenlijk aan een dergelijk gebouw. Naar schatting is ongeveer 90% van alle bouwwerken wereldwijd vernaculair. Dit omvat een breed spectrum aan constructies, van eenvoudige hutten en plaggenhutten tot huizen van turf, klei, leem of leemsteen, blokhutten en natuurstenen huizen, afhankelijk van de lokale omstandigheden. Ook doe-het-zelf verbouwingen van stedelijke woningen en constructies in sloppenwijken of favela's vallen onder deze noemer. Een bekend voorbeeld van vernacular architectuur zijn de trulli in Alberobello, Italië, karakteristieke witgekalkte huisjes met kegelvormige daken, gebouwd zonder cement en met gebruik van lokaal gewonnen kalksteen. Een mudhif, een specifiek rieten gebouw in Irak, is eveneens een voorbeeld van oer-bouwwijzen binnen de vernacular architecture.
Verwantschap en onderscheid
Het concept van vernacular architecture is verwant aan traditionele architectuur. Echter, traditionele architectuur kan elementen uit de formele bouwcultuur bevatten en complexere gebouwen zoals paleizen of tempels omvatten, wat bij vernacular architecture doorgaans niet het geval is. Vernacular architecture kenmerkt zich sterker door eenvoud en het gebruik van uitsluitend lokaal beschikbare materialen, terwijl ambachtelijk-traditionele bouw ook 'rijker' uitgevoerde gebouwen kan kennen met een breder scala aan traditionele materialen en motieven.
Vergelijkbare termen
Traditional Architecture
Gebruikte bronnen: